بی حجابی و برخورد با آن در دوره معصومین علیهم السلام
برای اینکه بدانیم که در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام بی حجابی وجود داشته یا خیر ابتدا لازم است بدانیم که تا چه زمانی حجاب واجب نبوده و از کی حجاب واجب شده و وضعیت زنان قبل و بعد از نزول آیه حجاب و واجب شدن آن چگونه بوده است لذا به نکات ذیل دقت بفرمایید:
1- به نظر مىرسد حكم ايجاب حجاب در سال ششم هجرت تشريع گرديد. شاهد بر آن، آيات سوره نور است كه داستان معروف افك در آن آمده است. در همين زمان بود كه منافقين و اراذل و اوباش در صدد برآمدند با ايجاد شايعه درباره زنان پيامبر(ص) و با درست كردن مزاحمتهاى راهى براى زنان آزاده به بهانه كنيز انگاشتن آنها قلوب پيامبر و مسلمانان را جريحهدار بكنند. به دنبال اين اوضاع و شرايط بود كه خداوند آيات مربوط به پوشش را براى بازگويى به امت نازل فرمود و حجاب و حد و مرز و اندازه آن بعد از نزول آن آیات واجب شد. پس تا اینجا معلوم می شود که تا حدود 19 سال بعد از بعثت پیامبر حجاب کامل میان مسلمانان واجب نبود اما به علت علل و عواملی که ذکر شد هم حجاب واجب شد و هم دیگر کسی نمی توانست بی حجاب باشد چراکه مسلمانان در صدر اسلام و در زمان پیامبر بسیار مقید به رعایت احکام اسلامی و دستورات الهی بودند.
2- آيات مربوط به حجاب در دو سوره از قرآن (نور و احزاب) آمده است. سوره نور، آيه 30 و 31 كيفيت پوشش را بيان مىكند. ابتدا مىفرمايد: بگو (اى پيامبر) براى مؤمنين و مؤمنات كه نگاههايشان را كوتاه كنند يعنى هنگام نگاه به يكديگر به صورت خيره به هم نگاه نكنند. از نگاه به گونه وراندازى و استقلالى پرهيز كنند. آنگاه به زنان مومن خطاب كرده و مىفرمايد: وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَ؛ مي بايد روسرى خود را بر روى سينه و گريبان خويش قرار دهند، (احزاب، آيه 59). هم به اين مطلب اشاره دارد. در اين آيه چنين آمده است: اى پيغمبر... به زنان مؤمن بگو كه جلبابهاى (روسرى) خويش را به خود نزديك سازند. روشن است كه وقتى به زن بگويند روسرىات را به خود نزديك كن مقصود اين است آن را رها نكن، آن را جمع و جور كن و خود را با آن بپوشان. مطلبی هم اکنون نیز متاسفانه میان بعضی از زنان رعایت نمی شود و تنها روسری های خود را بر روی سر می اندازند اما به پوشش موهای جلوی سر وگردن و اطراف سینه های خود توجی ندارند (اطلاعات بيشتر درباره كيفيت خاص پوشش را از همان آيه 31 سوره نور كه گذشت بهتر مىتوانید استنباط کنید.)
3- صاحب کتاب تفسیر كشاف، وضع زنان را در پيش از نزول آيات حجاب چنين شرح مىدهد: زنان، گريبانهايشان گشاد و باز بود، گردن و سينه و اطراف سينههاشان ديده مىشد و داخل روسرىها را معمولاً از پشت سر برمىگرداندند (همانطور كه الان بين مردان عرب متداول است) و قهراً قسمتهاى گردن و بناگوش و سينه ديده مىشد، (كشاف، ج 3، ص 231). اما توجه به این نکته بسیار ضروری است که درباره حضور زنان در اجتماع، بايد خاطر نشان كنيم كه زنان قبل از نزول اين آيات چنان نبوده است كه مثل مردان با سر باز در معرض اجتماع رفت و آمد بكنند، بلکه چون بد حجاب بودند و این موجب مسائل نا مناسبی برای بعضی شد لذا خداوند برای جلوگیری از فساد حجاب را واجب کرد، بنابراين آنچه در جامعه رواج داشت و قرآن به مبارزه با آن برخاست، پديده بدحجابى بود، نه بىحجابى.
4- چنان كه گذشت، افراد هوسباز و اراذل با ايجاد مزاحمتها باعث دلتنگى زنان مدينه مىشدند. روشن است كه با آمدن حكم حجاب و دستور مجازات اينگونه افراد به طور طبيعى حضور زنان راحتتر و چشمگيرتر انجام مىشد.
اما نحوه برخورد را نیز خود خداوند در قرآن کریم به آن اشاره کرده و درباره مجازات آنان مىفرمايد: «اگر اينها دست از عمل زشت خود برندارند، تو را فرمان مىدهيم كه به آنها حملهبرى كه ديگر جز اندكى در پناه تو نخواهند بود»، (احزاب، آيه 60) ، بنابراين مىتوان گفت با وجوب حجاب هم خود زنان به آرامش و ایمنی بیشتری رسیدند و هم ارازل و اوباش سرکوب شدند و هم خداوند با تعیین مجازات متخلفین به برخورد با مسئله بی حجابی پرداخت و راه و رسم حفظ حجاب و نحوه مقابله با متخلفان را به همگان نشان داد.
براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1- تفسير الميزان، ج 15، ص 127 به بعد. 2- كشاف، ج 3، ص 227. 3- مسأله حجاب،مرتضى مطهرى. 4- حجاب در اديان،محمدى آشنانى.